Czy można przepisać kredyt gotówkowy na inną osobę?

Zaciągnięcie wszelkiego rodzaju kredytów to decyzja, która zobowiązuje na lata. Jednak życie bywa nieprzewidywalne – zmiana sytuacji finansowej, rozpad związku, problemy zdrowotne czy też zmiana planów mogą sprawić, że dalsza spłata zobowiązania przez pierwotnego kredytobiorcę staje się trudna lub niemożliwa. W takich sytuacjach pojawia się pytanie: czy da się przepisać kredyt gotówkowy na inną osobę?

Zacznijmy od początku 

Tak, możliwe jest przeniesienie zobowiązania kredytowego na inną osobę, ale pod pewnymi warunkami i za zgodą wierzyciela, czyli banku. Cała procedura znana jest jako cesja kredytu albo przejęcie długu. W kontekście kredytu gotówkowego chodzi najczęściej o sytuację, w której nowy kredytobiorca przejmuje obowiązek spłaty kredytu na siebie.

Podstawą prawną dla przeniesienia zobowiązania jest art. 519 § 2 pkt 1 Kodeksu cywilnego, który mówi o tzw. przejęciu długu:

Przejęcie długu następuje przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika albo przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela.

W praktyce najczęściej mamy do czynienia z drugim przypadkiem: dłużnik i osoba trzecia podpisują umowę, a bank (jako wierzyciel) musi wyrazić zgodę. Bez tej zgody cesja kredytu gotówkowego nie może dojść do skutku. 

Cesja kredytu hipotecznego i gotówkowego

W teorii przepisać kredyt hipoteczny jest nieco trudniej, niż kredyt gotówkowy (kwestie zabezpieczenia w postaci nieruchomości).  W praktyce instytucje finansowe zawsze bardzo dokładnie badają zdolność kredytową osoby przejmującej oraz historię kredytową w BIK. Sporo osób pyta też, czy można notarialnie przepisać kredyt na inną osobę? Niestety, sama umowa notarialna nie wystarczy – zawsze musi być też zgoda banku. 

Przeniesienie kredytu na inną osobę a zgoda banku

Bank musi wyrazić zgodę na przepisanie kredytu gotówkowego na inną osobę. Jest to kluczowy moment całej procedury i bez akceptacji ze strony kredytodawcy nie można formalnie przenieść zobowiązania. Nawet jeśli dwie strony – obecny dłużnik i osoba przejmująca – są zgodne co do warunków, decydujące słowo należy do instytucji finansowej, która udzieliła kredytu.

Aby uzyskać zgodę banku na przepisanie kredytu gotówkowego na inną osobę, należy złożyć wniosek o cesję zobowiązania lub przejęcie długu. Zwykle bank żąda następujących dokumentów:

• wniosku o przepisanie kredytu,
• oświadczenia obu stron – pierwotnego kredytobiorcy i osoby przejmującej,
• dokumentów potwierdzających dochody osoby przejmującej (zaświadczenie o zarobkach, PIT, wyciągi z konta),
• raportu BIK osoby przejmującej (który bank pobiera samodzielnie),
• dokumentu tożsamości obu stron.

W niektórych przypadkach konieczne może być podpisanie aneksu do umowy kredytowej lub zawarcie zupełnie nowej umowy. To, jaka forma zostanie zastosowana, zależy od polityki konkretnego banku. 

Czy bank może odmówić?

Tak, i to bez podania przyczyny. Bank nie ma obowiązku wyrażenia zgody na przejęcie kredytu przez inną osobę. Jeśli osoba trzecia ma niewystarczającą zdolność kredytową, figuruje w rejestrach dłużników (np. w BIK, KRD czy ERIF) lub posiada inne aktywne zobowiązania, które według banku zwiększają ryzyko niewypłacalności – decyzja może być negatywna.

Co więcej, nawet jeśli osoba przejmująca kredyt spełnia wszystkie wymagania formalne, bank może odmówić ze względów wewnętrznych (np. procedury lub ryzyko operacyjne). Należy też pamiętać, że w niektórych przypadkach (np. w sytuacjach konfliktowych między dłużnikami) bank może zająć neutralne stanowisko i nie podejmować decyzji do czasu rozwiązania sporu. 

Cesja kredytu gotówkowego – czym jest i jak działa?

W praktyce mówimy tutaj o dwóch rozwiązaniach prawnych:

1. Cesja umowy kredytowej (cesja zobowiązania) – oznacza przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy na inną osobę. W przypadku kredytu gotówkowego to nie tylko przejęcie obowiązku spłaty, ale też wszelkich warunków umownych, takich jak: oprocentowanie, harmonogram spłat, prowizje, ewentualne ubezpieczenia.
2. Przejęcie długu – zgodnie z art. 519 Kodeksu cywilnego, to forma umowy pomiędzy dłużnikiem a osobą trzecią, której celem jest przejęcie obowiązku spłaty długu przez nową osobę – za zgodą wierzyciela (czyli banku).

W praktyce oznacza to, że nowy kredytobiorca nie otrzymuje żadnych środków finansowych – nie jest to nowa pożyczka. Po prostu zastępuje dotychczasowego kredytobiorcę w relacji z bankiem. Taki transfer nie jest więc formą refinansowania, lecz przejęciem istniejącego zobowiązania w aktualnym kształcie.

Po skutecznym przeniesieniu kredytu:

• pierwotny kredytobiorca zostaje zwolniony z dalszego obowiązku spłaty długu – o ile bank nie zażąda jego współodpowiedzialności (czasem może dojść do sytuacji, że dłużnicy solidarnie odpowiadają przez jakiś czas),
• nowy kredytobiorca staje się jedynym odpowiedzialnym za spłatę zobowiązania – od momentu wejścia w życie aneksu lub nowej umowy,
• historia spłaty przeniesionego kredytu pojawia się w raporcie BIK osoby przejmującej – ma to wpływ na jej ocenę kredytową.

Warto zaznaczyć, że cesja kredytu gotówkowego nie zawsze oznacza pełne wycofanie się poprzedniego kredytobiorcy. W niektórych przypadkach banki mogą zastosować formułę współkredytobiorstwa przez pewien okres przejściowy, np. do momentu uregulowania kilku rat przez nowego dłużnika.

Czy wszystkie banki dopuszczają cesję kredytu?

Niestety nie. Polityka w tym zakresie zależy od konkretnego banku. Niektóre instytucje finansowe w ogóle nie przewidują możliwości przeniesienia kredytu gotówkowego na inną osobę – zwłaszcza jeśli chodzi o produkty konsumenckie bez zabezpieczeń (np. kredyty gotówkowe udzielane online lub szybkie pożyczki ratalne). Inne banki umożliwiają taką operację, ale tylko w określonych sytuacjach, np.:

• śmierć kredytobiorcy i przejęcie długu przez spadkobiercę,
• rozwód i przeniesienie zobowiązania na jedną ze stron,
• chęć formalnego rozdzielenia wspólnego długu (np. między małżonkami lub wspólnikami).

Zawsze warto zapoznać się z regulaminem konkretnego banku lub skonsultować się z doradcą kredytowym. 

Na kogo można przenieść kredyt gotówkowy?

Jest to kolejne często zadawane pytanie. I słusznie – bo nie każda osoba może przejąć cudzy kredyt. Oto najważniejsze informacje:

1. Członek rodziny

Najczęściej są to małżonkowie, dzieci, rodzeństwo lub rodzice. Z racji bliskich relacji rodzinnych, często to właśnie oni decydują się na pomoc w spłacie zobowiązania. Należy jednak pamiętać, że bank traktuje każdego nowego kredytobiorcę indywidualnie i niezależnie – sama relacja rodzinna nie wystarczy.

2. Współmałżonek po rozwodzie

W przypadku rozwodu jeden z małżonków może przejąć pełne zobowiązanie, szczególnie jeśli kredyt był zaciągnięty wspólnie. Bank weryfikuje sytuację finansową osoby, która chce pozostać jedynym kredytobiorcą.

3. Partner życiowy lub współlokator

Formalnie osoba niespokrewniona również może przejąć kredyt, ale bank z pewnością dokładniej przyjrzy się motywom takiej decyzji oraz sytuacji finansowej osoby przejmującej. Cesja kredytu gotówkowego między niespokrewnionymi osobami zawsze wymaga bardzo silnych argumentów i jasnego uzasadnienia.

4. Wspólnik w firmie

Jeśli kredyt był zaciągnięty na potrzeby działalności gospodarczej, możliwe jest przeniesienie zobowiązania na drugiego wspólnika lub nowego właściciela firmy. Taka operacja wymaga jednak pełnej dokumentacji finansowej i prawnej. 

Jak przepisać kredyt gotówkowy na inną osobę?

Przepisanie kredytu gotówkowego na inną osobę to proces, który wymaga zaangażowania wszystkich stron: obecnego kredytobiorcy, osoby przejmującej zobowiązanie oraz banku. Choć sama procedura nie jest nadmiernie skomplikowana, wymaga spełnienia szeregu formalności i cierpliwości, szczególnie jeśli mamy do czynienia z bardziej konserwatywną polityką kredytową danego banku.

Krok 1: Sprawdzenie, czy bank dopuszcza możliwość cesji kredytu

Zanim podejmiesz jakiekolwiek działania, sprawdź w regulaminie banku lub skontaktuj się z doradcą kredytowym, czy dana instytucja umożliwia cesję kredytu gotówkowego lub przejęcie długu przez osobę trzecią. Nie wszystkie banki przewidują taką opcję – niektóre oferują wyłącznie spłatę i zaciągnięcie nowego kredytu przez osobę przejmującą.

Jeśli bank dopuszcza przeniesienie zobowiązania, możesz przejść do kolejnych kroków.

Krok 2: Zebranie wymaganych dokumentów

Bank poprosi obie strony o przedstawienie kompletu dokumentów. Zazwyczaj są to:

• pisemny wniosek o przepisanie kredytu (lub przejęcie długu),
• umowa kredytowa oraz harmonogram spłat,
• dane osobowe i dokumenty tożsamości obu stron,
• zaświadczenia o dochodach lub oświadczenia finansowe osoby przejmującej,
• historia zatrudnienia i sytuacja majątkowa nowego kredytobiorcy,
• ewentualnie zaświadczenia o niezaleganiu ze spłatą dotychczasowych rat,
• zgoda pierwotnego kredytobiorcy (chyba że wniosek pochodzi wspólnie od obu stron).

W przypadku śmierci kredytobiorcy lub spraw rozwodowych – wymagane są dodatkowe dokumenty, np. postanowienie sądu, akt zgonu, potwierdzenie nabycia spadku itp.

Krok 3: Ocena zdolności kredytowej osoby przejmującej

Jest to najważniejszy etap całej procedury.  Bank analizuje zdolność kredytową osoby, która chce przejąć kredyt gotówkowy. Bierze pod uwagę m.in.:

• wysokość i stabilność dochodów,
• formę zatrudnienia,
• aktualne zadłużenie i historię spłat w BIK,
• liczbę osób na utrzymaniu,
• inne czynniki ryzyka (np. wiek, zawód, miejsce zamieszkania).

Jeśli zdolność kredytowa będzie niewystarczająca, bank może odmówić cesji, nawet jeśli strony są zgodne.

Krok 4: Podpisanie aneksu lub nowej umowy kredytowej

Gdy bank wyrazi zgodę na przeniesienie zobowiązania, dochodzi do podpisania:

• aneksu do umowy kredytowej – który formalnie zmienia kredytobiorcę,
• lub nowej umowy z osobą przejmującą zobowiązanie, co automatycznie zamyka starą umowę z pierwotnym dłużnikiem.

Od tego momentu wyłącznie nowy kredytobiorca odpowiada przed bankiem za spłatę rat. Pierwotny kredytobiorca zostaje zwolniony z obowiązku regulowania zobowiązania – chyba że bank zastrzeże solidarną odpowiedzialność na określony czas.